De flaptekst van het boek verwoordt dat perspectief in een paar rake zinnen: ‘You can’t start a fire without a spark zingt Bruce Springsteen. Het zou het motto van deze bundel interviews kunnen zijn waarin de grondleggers van management vertellen waar en hoe hun ideeën zijn ontsproten en gerijpt. Soms is dat de tijdgeest, soms toeval, soms een spontane ingeving. Met de kennis van nu weten dat al deze ‘vonkjes’ inderdaad een ‘brand’ hebben ontketend in managementland. Daarom voelen al deze verhalen ook zo vertrouwd aan: ze zijn beproefd en bewezen! En met het brandpunt exclusief op de auteur nog even fris als toen. Van Chris Argyris tot Jim Collins, Back to the Future in 24 zorgvuldig geselecteerde uitstapjes.’
Zoals het een doordruk betaamt, bevat ook deze bundel enig bonusmateriaal, in dit geval interviews met Peter Senge en Chris Argyris. Senge ontbrak in Managementboek Magazine omdat hij elk verzoek van onze kant telkens vriendelijk edoch beslist op de lange baan schoof. Hij ging pas overstag toen duidelijk werd dat de serie op zijn einde liep en uitstel in dit geval echt tot afstel zou leiden. Gelukkig begreep Senge dat een serie zonder de grondlegger van het zo belangrijke systeemdenken nauwelijks compleet te noemen is.
Het ontbreken van de nu 90-jarige Argyris kent een wat treuriger reden: gezondheidsproblemen. Na een ziekenhuisopname vanwege hartproblemen vergde het herstel meer tijd dan gepland, is hij zijn ‘speedy thinking’ kwijtgeraakt en gaat spreken hem bijzonder moeilijk af. Daarom is in stijl gekozen voor een soort ‘double loop’ interview, een vraaggesprek via zijn dochter. Op de valreep een mooie oplossing, want wat Karl Popper is voor de wetenschap (falsificatie als criterium om een theorie te toetsen), dat is Chris Argyris voor het management(advies)vak: validatie van elk advies dat leidt tot een interventie. Een valide advies moet voldoen aan een aantal duidelijke toetsstenen: het leidt, mits correct geïmplementeerd, tot de voorspelde gevolgen, de effectiviteit ervan duurt voort zolang er geen onvoorzienbare omstandigheden optreden en het kan worden toegepast in de praktijk van alledag. Het is de uitdrukkelijke taak van managers om elk advies te valideren! In de praktijk betekent dat meestal: te ontdoen van voorkeurstheorieën en toe te spitsen op de eigen organisatie.
Tot nu toe heeft de ‘bemensing’ van de galerij niet tot beroering geleid, maar dat zal met het verschijnen van de bundel wel veranderen. Een boek verhoudt zich tot een magazine zoals folio tot een online publicatie. Minder vluchtig waarmee bijna elke keuze automatisch kwestieus wordt. Met de kennis van nu hadden we wellicht andere keuzes gemaakt waarvan we de juistheid dan weer pas achteraf zouden kunnen beoordelen. Kortom: een spiraal waar Lewis Carrol (Alice in Wonderland) zich in zou kunnen vastbijten!
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
