Een leraar van klasse

Vooraf

1 Inleiding

Deel I Didactiek
2 Inleiding op de hoofdstukken 3, 4 en 5

3 De Voortgangsbespreking
3.1 Nieuwsgierig en gul met belonen
3.2 Nagaan hoe het werk zelfstandig gegaan is
3.3 In kaart brengen en belonen wat succesvol is
3.4 Zoeken naar de oorzaak als het werk niet goed gegaan is
3.5 Het werk corrigeren
3.6 Hulp aan individuele of groepjes leerlingen

4 Aansluiten bij de leerlingen
4.1 Zorgzaam en uitdagend
4.2 Aansluiten op wat tot nu toe geleerd is
4.3 Aansluiten op ervaringen uit het dagelijks leven
4.4 Aansluiten op behoeften en inspiratie van de leerlingen
4.5 Zelfstandig werken in de klas

5 Afspraken maken over nieuw zelfstandig werk
5.1 Uitnodigend en leidend
5.2 Duidelijk maken welk werk er wordt afgesproken
5.3 De leerlingen vragen verantwoordelijkheid te nemen

6 Inleiding op de hoofdstukken 7 tot en met 10

7 Reflectie bij de leerlingen stimuleren
7.1 Voor leren begrijpen is eigen actie nodig
7.2 Wat is reflecteren?
7.3 De leerlingen worden zich bewust van hun manier van doen en verwoorden die
7.4 De leerlingen brengen in kaart wat voor hen belangrijk was in hun werk
7.5 De leerlingen zoeken naar alternatieve werkwijzen en bepalen hun voornemens voor het vervolg
7.6 De reflectiespiraal en zelfregulatie
7.7 Ook reflecteren als alles goed gaat

8 Dubbele aandacht: product en proces
8.1 Product en proces
8.2 De details en de grote lijnen
8.3 De korte en de lange termijn
8.4 Evenwicht brengen in de dubbele aandacht

9 Individuele benadering van de leerlingen
9.1 De eigenheid van een leerling waarderen
9.2 De 80/20-regel
9.3 Variatie brengen in werkwijzen en werkvormen
9.4 Creativiteit van de individuele leerlingen productief maken
9.5 Zelfvertrouwen van elke leerling bevorderen

10 Groepsgewijs leren bevorderen
10.1 Samen werken en leren
10.2 De groepssfeer gebruiken
10.3 Gelijkheid en verscheidenheid benutten
10.4 Het denken bespreekbaar maken
10.5 Doordachte werkvormen gebruiken
10.6 Leren samenwerken

11 Samenvatting van deel I: Het VAARDIG-onderwijsmodel
11.1 De naam van het model
11.2 De functie van het model
11.3 De VAARDIG-matrix
Verantwoording van deel I

Deel II Klassenmanagement
12 Inleiding op deel II

13 Een boeiende les
13.1 Het VAARDIG-onderwijsmodel
13.2 Andere aandachtspunten

14 Het fundament van je leiderschap
14.1 De basis leggen voor een ordelijke samenwerking
14.2 Het meeste leerlinggedrag is gewoontegedrag
14.3 Goed gewoontegedrag bevorderen
14.4 Goed gewoontegedrag maakt aandacht vrij voor moeilijker zaken
14.5 Gedrag wordt opgeroepen door allerlei signalen in en buiten de leerlingen

15 Veroorzaak je de onrust zelf?
15.1 Je pakt het onhandig aan
15.2 Je laat het erbij zitten

16 Met zorg de orde herstellen
16.1 Hoe sta je ervoor?
16.2 Wat doe je?
16.3 Je houding tegenover de leerlingen
16.4 Ordemaatregelen verstoren de orde
16.5 Oefenen!
16.6 Onder ogen zien wat er aan de hand is
16.7 De situatie groeit je boven het hoofd

17 Ordemaatregelen 153
17.1 Oppervlakkige maatregelen
17.2 Het blijft onrustig
17.3 Ingrijpender maatregelen

18 Strenge maatregelen
18.1 Strafmaatregelen
18.2 Niet alles kan of mag
18.3 Algemene aandachtspunten
18.4 Twee straffen die wat verder gaan
18.5 Als niets meer helpt
Verantwoording van deel II

Deel III Je relatie met de leerlingen
19 Inleiding op deel III

20 De kern van de relatie is het contact
20.1 Contact maken en houden
20.2 Docentengedrag dat contact verrijkt

21 Samenwerken onder jouw leiding
21.1 Basiselementen van samenwerken
21.2 Overleggen
21.3 Te moeilijke werksituaties eerst aanpakken
21.4 Beoordelen en selecteren

22 Helpen en geholpen worden
22.1 De kant van de leraar: hulp bieden en geven
22.2 De kant van de leerlingen: hulp vragen en krijgen

23 Mede-opvoeden van leerlingen
23.1 Een positieve zelfbeleving ontwikkelen
23.2 Een mening leren vormen en leren kiezen
23.3 Leren omgaan met andere
23.4 Leren omgaan met grenzen en ruimte
23.5 Leren denken over de eigen ontwikkeling
23.6 Pesten
23.7 Begeleiden van leerlingen die speciale aandacht nodig hebben

24 Grenzen van het leraarschap
24.1 Niet op voet van gelijkheid
24.2 Je hebt geen 24-uursdienst
24.3 Je kunt niet overal bij helpen
24.4 Leren kan niet altijd leuk zijn
Verantwoording van deel III

Deel IV Doorgroeien in het beroep van docent
25 Inleiding op deel IV

26 Kennismaken met je werkterrein
26.1 Het leven van een beginnende leraar
26.2 Wat heb je aan de school en wat vraagt de school van jou?
26.3 De samenwerking met collega-docenten

27 Je individuele professionele ontwikkeling
27.1 Overleven en dan?
27.2 Reflecteren
27.3 Automatismen ontwikkelen via reflectie en oefening
27.4 Inspiratie putten uit je idealen
27.5 Kernreflectie

28 Onderwijsontwikkeling is teamwork
28.1 Weten wat je wilt
28.2 Klein beginnen en geleidelijk meer
28.3 Schoolontwikkeling

29 Onderwijsontwikkelingen in de laatste decennia
29.1 Kernpunten van onderwijsvernieuwing
29.2 Leerlingen helpen omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid
29.3 Geleidelijk meer verantwoordelijkheid bij de leerlingen leggen

30 Het VAARDIG-model toegepast op de hele school
30.1 Individueel lerende docenten
30.2 Groepsgewijs leren met collega’s
30.3 Congruentie in de ontwikkeling op de verschillende niveaus in de school
30.4 Afsluiting

Verantwoording van deel IV
Lijst van voorbeelden
Register
Over de auteurs